Fruitbomen uitleg en tips

Het is moeilijk om in de regio Den Haag aan geschikte fruitbomen te komen. Niet alleen fruitbomen maar ook kleinfruitstruiken en notenbomen.
We krijgen regelmatig vragen over hoe men aan de juiste bomen kan komen. Al eerder hebben we promotie voor enkele (stads)kwekers van vaste (eetbare) planten op onze website opgenomen en ook gezorgd voor een aanbod hiervan op onze Voorjaarsmarkt.
We gaan nu een stapje verder door een actieve rol te spelen tussen kweker en u als tuinder. Dat doen we door het geven van informatie en door te bemiddelen, daarmee bedoel ik een rol te spelen bij de aanschaf. Met deze eerste stap gaat het om fruitbomen. Fruitstruiken en notengewassen zal een tweede stap zijn. We zijn samenwerking aangegaan met kwekerij Treelogic, een bedrijf dat enige tijd geleden besloten heeft om van het kweken van siergewassen voor de tuincentra over te stappen naar fruit en dan natuurlijk ook biologisch. Deze stap is ook gezet met de huidige ontwikkelingen rondom voedselzekerheid, klimaat en verwante thema's.

Treelogic heeft een uitgebreid assortiment en dat aanbod is terug te vinden in de onderstaande sortimentslijst. Wij van onze kant zullen vooral die soorten aanbevelen die geschikt zijn voor in de stad. Dus soorten die geënt zijn op rustig groeiende onderstammen en zich thuisvoelen op onze bodems en weersomstandigheden. Dus ook bomen die niet te groot worden en daarmee ruime laten voor ook nog andere voedselproductie in onze vaak kleine stadstuintjes.

We hebben inmiddels een voorraadje geënte fruitbomen (appel, peer, pruim, kers, mispel) op Eetbaar Park staan en daar is al aardig belangstelling voor.
De bedoeling is dat u aan de hand van de lijst een bestelling kunt plaatsen en die bestellingen verzamelen we, geven die aan de kweker door en de bomen komen dan in een keer naar Den Haag en kunnen dan opgehaald worden. We zullen dit dan regelmatig herhalen zolang er belangstelling is en de periode geschikt is voor de aanplant.

Met wat foto's geven we een impressie van de kwekerij, en, niet minder belangrijk een aantal tips, eigenlijk verduidelijkingen.
Dat gaat dan over het hoe en waarom van enten, over de verschillende type onderstammen, over onderhoud, over niet snoeien en over de beste plek.
Ook willen we de verwarring rond de begrippen hoogstam en laagstam proberen uit de wereld te helpen. We geven ook nog wat tips over hoe en waar je boompjes neer te zetten.

Hoogstam en Laagstam
De term hoogstam wordtvaak opgevat als een hoge boom waar een laagstamboom dan als een kleinblijvende boom wordt opgevat.
Hoogstam en laagstam heeft niets met de hoogte van de boom te maken maar met de hoogte waarop de laagste takeen voorkomen.
Bij een laagstamboom is dat zo'n beetje op 50cm en bij een hoogstamboom is dat zo'n 2 meter.

Zaailing - zaailing onderstammen
Ook in encyclopedieën wordt het begrip zaailing gebruikt voor een uit zaad voortgekomen plant, struik of boom.
Maar als we bezig zijn met fruit- en notengewassen te kweken komen we het begrip onderstam tegen. Op de onderstam wordt van dezelfde soort een ras geënt dat ons voor z'n specifieke kenmerken aanstaat, zoals smaak, bloeitijd, bewaarbaarheid, grootte.
Bijna alle verschillende type onderstammen worden al heel lang vegetatief vermeerderd (gekloond). Dat in tegenstelling tot generatieve vermeerdering door bestuiving (zaad).
Verwarrend is dat een van de type onderstammen zaaling wordt genoemd (terwijl het om een gekloonde en niet een gezaaid boompje gaat).

Onderstammen
Met onderstammen bepaal je de grootte van de boom ook wel met groeikracht aangeduid en ook de geschiktheid voor jouw situatie (bodem, plek en omstandigheden) en wensen. Onderstam type zaailing groeit 100%, waar de andere type onderstammen bijvoorbeeld 25% of 35% van de zaailing groeien. Een zaailing wordt circa 10 meter hoog (en ongeveer net zo breed) en type M27 ongeveer 2,5 meter. Voor kleine stadstuintjes dus vaak meer aangewezen.
Zie tabel

Bloeitijd en bestuiving
Er zijn zelf-bestuivende rassen en rassen die een andere boom van dezelfde soort in de buurt nodig hebben voor hun bestuiving. Let op dat de bloeitijd van die enigermate samenvallen.

Juiste plek
Zet fruitbomen op  de juiste plek lettende op de hoogte en breedte die de boom gaat bereiken en zorg dat er voldoende de wind door de bomen kan waaien.
Let ook op voldoende afstand tot andere elementen in je tuin zoals bomen en gebouwen. Je boompje is nu nog klein, maar hoe ziet de situatie er later uit?
Als het een niet-zelfbestuivend ras betreft zorg dan dat er andere in de buurt staan *bv binnen een straal van 100 meter).

Plantgat
Houd je plantgat klein, voeg geen compost of potgrond toe, knip wat van de wortels af en plaats je boompje (niet te diep) in het plantgat.
Zorg dat de ent minstens een vuist boven de grond blijft. Vul het gat weer met de oorspronkelijke aarde en druk het goed aan.

Paal bij boom
Bij de 'kleinere' bomen, dus de rustig groeiende onderstammen, is het belangrijk een paal te plaatsen. Denk bij de appels bijvoorbeeld aan de M27 en de M9.
Zet die paal aan de windkant, de kant waar de heersende krachtige winden vandaan komen.

Wanneer?
Het late najaar (als de bladeren van de bomen zijn gevallen) is de beste tijd. De plant kan zich op wortel groei concentreren en hoeft pas in het voorjaar aan bladgroei te werken. Tot in de winter kan dat nog behalve de momenten dat het vriest. Ook daarna kan het nog maar het is minder ideaal. De plant zal dan aan èn wortelgroei en bladgroei moeten gaan werken.

Verzorging
Het eerste, misschien ook het tweede en derde jaar, heeft het boompje zorg nodig. Dat geldt vooral rondom lange droge perioden.
Als je denkt dat compost nodig is dan breng je dat in een dun laagje bovenop aan en niet dicht bij de stam maar op de druplijn. Dat is waar de druppels die langs de buitenkant van de boom naar beneden komen. Liever dunne laagjes compost over enige tijd uitsmeren dan in één keer een dikke laag. Gebruik groencompost en geen mest.
Zorg voor onderbegroeiing met bijvoorbeeld ruigte kruiden. Laat de bodem niet kaal. Welke planten en hoe en waarom die daar te zetten voert ter ver voor deze uitleg. Daarvoor wijzen we naar onze cursussen.

Snoei
Een natuurlijk gegroeide boom hoeft over het algemeen niet gesnoeid te worden of duidelijker nog: die snoei je liever niet.
Er kunnen situaties ontstaan waardoor misschien een of meerdere keren snoei wenselijk is, maar doe dat op de juiste manier. Ook daar hebben we speciale workshops voor

Welke kies je voor de stad?
We hebben een sortimentslijst opgenomen en daar komt nog een kolom bij waarin we met een vinkje aangeven dat het ras met de aanbevolen onderstam geschikt is voor in de stad. Dat zullen over het algemeen dus klein blijvende boompjes zijn van 2,5 a 3,5 meter.
En onderschat die boompjes niet: al het tweede of derde jaar heb je oogst!

Over Treelogic
Met onderstaande foto's bieden we een impressie van het bedrijf.