Blog
id
18

De Wereldvoedselsituatie

Menno Swaak
Ons voedsel en de rest van de wereld. De 'moderne' industriële landbouw in Nederland is in staat geweest om de bodem uit te putten. Het gebruik van kunstmest met in het kielzog daarvan het toepassen van chemische bestrijdingsmiddelen is daar de belangrijkste oorzaak van. We onttrekken continue voedingsstoffen aan de bodem en mede daarom is het organisch stofgehalte veel en veel te laag. Het bodemleven is grotendeels of geheel verdwenen en veel noodzakelijke en gewenste sporenelementen komen niet voor. Het product dat van zo'n bodem komt is arm en zwak. De bodem zelf is niet in staat vocht op te nemen, vast te houden en weer af te geven. Kortom, de bodem in Nederland is vrijwel dood. We hebben, zogezegd, hier al het eten van toekomstige generaties opgegeten en zijn nu hard bezig door import het voedsel van toekomstige generaties elders op te eten. Van alles, wat er op die manier ingevlogen en naar ons verscheept wordt, gaat er niets terug. We zijn dus weer bodems aan het uitputten. En gebruik daar van kunstmest is maar een zeer tijdelijke en behoorlijk beperkte oplossing. De productie en toepassing van kunstmest en bestrijdingsmiddelen is energie intensief, vervuilend en schadelijk voor het natuur en biodiversiteit. De grootschalige, industriële landbouw heeft gezorgd voor vernietiging van veel vruchtbare gronden en doet dat nog steeds. Steeds meer natuur wordt opgeofferd voor onze voedselhonger zonder dat met de toekomst rekening wordt gehouden. Het heeft voor veel klimaatveranderingen gezorgd, direct en indirect. Bossen zijn van nature regenmakers en zorgen voor een groot deel van het waterhuishouden van een gebied. Dat effect verdwijnt na ontbossing. Bodems die uitgeput raken en waarvan het organisch stofgehalte te laag is en het bodemleven dood is zeer gevoelig voor erosie. Nutriënten worden niet vastgehouden en waaien weg en/of spoelen uit. Uitgeputte bodems gebruikt voor grote monoculturen zijn zeer gevoelig voor plagen. De veronderstelde oplossing: het bestrijden met insecticiden, pesticiden en fungiciden, vernietigt nog meer natuur. De negatieve effecten van deze landbouwmethode: direct: vernietigen van ecosystemen uitputten van bodems verandering in weersomstandigheden, versterken weersextremen brengt zwakke, ongezonde planten voort indirect: vervuiling (fijnstof, Co2 e.d.) bij productie (bodembewerking, spuiten, oogsten), vervoer, opslag, bewerken, verpakken, vermarkten) hogere gezondheidskosten door ongezond voedsel verwerken 'afval' en bestrijden effecten vervuiling Belangrijk is ook te weten dat er geen kringloop is. Er dreigt een blijvend tekort te ontstaan van enkele belangrijke elementen. Er is steeds minder geschikt water voor mens en natuur Weersextremen vernietigen oogsten, vruchtbaar land wordt weggespoeld, verdroging zorgt voor toename natuurbranden Voedseltekorten en stijgende voedselprijzen zorgen voor sociale, economische en politieke onrust, verjaagt mensen weg van hun land op zoek naar meer zekerheid en veiligheid. Je zou kunnen zeggen dat miljoenen mensen achter 'hun' eten aan gaan. Het eten dat van ver komt en in onze supermarkten ligt en door ons gekocht of weggegooid wordt. Toenemende weersextremen (droogte en overvloedige regen) maken die situatie steeds nijpender. We zijn aangeland op een punt dat we niet langer voedsel van verweg willen of kunnen betrekken. We zullen dus onze voedselproductie regionaal en lokaal moeten gaan organiseren. En wel op een manier dat we biodiversiteit, de basis voor gezonde ecosystemen en verantwoorde voedselproductie, behouden en herstellen, zoveel mogelijk gesloten kringlopen creëren, zodat we geen belangrijke nutriënten meer kwijtraken, met gezonde, humusrijke bodems die ook een belangrijke rol spelen als waterbuffer, we de beperkt beschikbare grond verdelen over de gewassen, die samen een gezond, haalbaar, duurzaam en evenwichtig dieet opleveren (en dat vraagt ook aanpassingen in eetgewoonten), we de bodems zorgvuldig verzorgen en verbeteren en dat gaat het beste met kleinschalige, biodiversiteit ondersteunende, ecologische land- en tuinbouwprojecten, we kringlopen organiseren We zullen om dat te kunnen doen voor onze regio moeten doen door bijna alle beschikbare natuur en ruimtelijk groen en blauw daartoe om te buigen